📚 แหล่งข้อมูลและความน่าเชื่อถือของข้อมูล 📚 Information Sources & Information Credibility
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 For Grade 9 (Mathayom 3) students
ยินดีต้อนรับสู่บทเรียนออนไลน์เรื่อง “แหล่งข้อมูลและความน่าเชื่อถือของข้อมูล” ทักษะสำคัญในยุคข้อมูลข่าวสารคือการคัดเลือกข้อมูลที่เชื่อถือได้ Welcome to “Information Sources & Information Credibility”. In the information age, the key skill is selecting trustworthy information.
🎯 วัตถุประสงค์การเรียนรู้ 🎯 Learning Objectives
- ระบุและอธิบายประเภทของแหล่งข้อมูลIdentify and explain types of sources
- ประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยเกณฑ์ที่เหมาะสมEvaluate credibility using appropriate criteria
- นำไปใช้ในการค้นคว้าและตัดสินใจในชีวิตประจำวันApply to research and everyday decisions
คำถามกระตุ้นความคิดSpark Question
เคยพบข้อมูลออนไลน์ที่ทำให้สับสนไหม? เล่าประสบการณ์สั้น ๆ Have you ever found confusing online info? Share briefly.
🔍 แหล่งข้อมูลรอบตัวเรา🔍 Sources Around Us
รู้จักประเภทและตัวอย่างแหล่งข้อมูลKnow types and examples of sources
ชีวิตประจำวันล้อมรอบด้วยข้อมูลหลากหลายจากหลายที่มา Daily life is surrounded by diverse information from many origins.
📁 ประเภทของแหล่งข้อมูล📁 Types of Sources
- ปฐมภูมิ: สัมภาษณ์ สำรวจ ทดลองPrimary: interviews, surveys, experiments
- ทุติยภูมิ: หนังสือ บทความ รายงานวิจัยSecondary: books, articles, research reports
- ตติยภูมิ: สารานุกรม บทสรุปรวบรวมTertiary: encyclopedias, abstracts
🌐 แหล่งข้อมูลดิจิทัล🌐 Digital Sources
- เว็บไซต์/บล็อกWebsites/Blogs
- สื่อสังคมออนไลน์Social media
- แอปข่าวNews apps
- ฐานข้อมูลออนไลน์Online databases
- วิดีโอ/พอดแคสต์Videos/Podcasts
คำถามกระตุ้นความคิดSpark Question
คุณใช้แหล่งข้อมูลใดบ่อยที่สุด? เพราะอะไรWhich source do you use most? Why?
📋 ขั้นตอนการประเมินความน่าเชื่อถือ📋 Steps to Evaluate Credibility
วิเคราะห์และประเมินอย่างเป็นระบบAnalyze and evaluate systematically
🔎 5 ขั้นตอน🔎 5 Steps
- ตรวจแหล่งที่มา: ใครสร้างข้อมูลSource: who created it
- วัตถุประสงค์: ทำไมจึงนำเสนอPurpose: why it’s presented
- วันที่: ใหม่พอหรือไม่Date: is it current
- เนื้อหา: ถูกต้อง มีอ้างอิงContent: accuracy & citations
- เทียบหลายแหล่ง: สอดคล้องหรือไม่Cross-check: agreement across sources
⚠️ สัญญาณเตือนข้อมูลไม่น่าเชื่อถือ⚠️ Red Flags
- ไม่ระบุผู้เขียน/แหล่งที่มาNo author/source
- ภาษาปลุกเร้าอารมณ์มากเกินOverly emotional language
- ผิดไวยากรณ์/สะกดจำนวนมากMany grammar/spelling errors
- ไม่มีวันเผยแพร่/ปรับปรุงNo publish/update date
- ไม่มีการอ้างอิงNo references
📊 วิธีการประเมิน (CRAAP Test)📊 CRAAP Test
เทคนิคและเครื่องมือตรวจสอบTechniques & tools
CRAAP
- Currency — ความทันสมัยHow current it is
- Relevance — ความเกี่ยวข้องRelevance to your need
- Authority — ความน่าเชื่อถือผู้เขียนAuthor’s credibility
- Accuracy — ความถูกต้อง/อ้างอิงAccuracy & citations
- Purpose — วัตถุประสงค์Intent (inform/advertise/etc.)
🛠️ เครื่องมือตรวจสอบข้อเท็จจริง🛠️ Fact-checking Tools
- Google Reverse Image Search
- Cofact, AFP Fact Check
- Wayback Machine
- Whois Lookup
คำถามกระตุ้นความคิดSpark Question
เกณฑ์ไหนสำคัญที่สุดสำหรับคุณ? เพราะอะไรWhich criterion matters most to you—and why?
🔄 ข้อมูล vs สารสนเทศ🔄 Data vs Information
ความแตกต่างและความสัมพันธ์Differences & relationship
📝 ข้อมูล (Data)📝 Data
ข้อเท็จจริงดิบ เช่น ตัวเลข ข้อความ ภาพ ยังไม่ผ่านการประมวลผลRaw facts (numbers, text, images) unprocessed
🧠 สารสนเทศ (Information)🧠 Information
ข้อมูลที่ผ่านการจัดระเบียบ/ตีความแล้ว จึงมีความหมาย ใช้ตัดสินใจได้Processed/interpreted data that has meaning
📈 กระบวนการ📈 Process
- รวบรวมCollect
- จัดระเบียบOrganize
- ประมวลผล/วิเคราะห์Process/Analyze
- นำเสนอPresent
คำถามกระตุ้นความคิดSpark Question
ยกตัวอย่างจากชีวิตประจำวันGive a daily-life example
💻 การจัดการข้อมูลด้วยเทคโนโลยี💻 Managing Data with Tech
ตั้งแต่เก็บจนถึงนำเสนอFrom capture to presentation
🛠️ เครื่องมือ🛠️ Tools
- สเปรดชีต: Excel/Google SheetsSpreadsheets: Excel/Google Sheets
- บรรณานุกรม: Zotero/MendeleyReferences: Zotero/Mendeley
- แบบสำรวจ: Google FormsSurveys: Google Forms
- จัดเก็บ: Google Drive/DropboxStorage: Google Drive/Dropbox
- การทำกราฟ: Tableau/DatawrapperVisualization: Tableau/Datawrapper
🔐 การใช้ข้อมูลอย่างรับผิดชอบ🔐 Responsible Use
- อ้างอิงเสมอ: เคารพทรัพย์สินทางปัญญาAlways cite: respect intellectual property
- ปกป้องข้อมูลส่วนบุคคลProtect personal data
- ตรวจสอบความถูกต้องก่อนแชร์Verify accuracy before sharing
- สำรองและป้องกันด้วยรหัสผ่านBack up & password-protect
📝 แบบทดสอบหลังเรียน📝 Post-Lesson Quiz
ทำแบบทดสอบ 20 ข้อAnswer 20 questions
🎓 สรุปผลการเรียนรู้🎓 Results
คะแนนและคำแนะนำScore & feedback
คะแนนของScore for
📋 คำแนะนำ📋 Recommendation
